СҮГІР БЕГЕНДІКҰЛЫНЫҢ ШЕЖІРЕ ЖЫРЫ

Әуелі Алла жараттың
Аспан мен жерді пәм етіп
Алты мыңдай нәубет
Көк миуалы көгерттің
Жер жүзіне сән етіп
Жебірейлі періште
Жетпіс жыл билеп адамды
Бізге құран ал деген
әзірет Нұхының уақытында су тасып
Мұсылманның баласы
Кемеге салып ал деген
әузі деген кәпірге
Кемеге міне қал деген
Періштелерге бұйырған
әузінің терісін ал деген
Асық жілігін дарияның бетіне
Көпір қылып сал деген
Терісінде сол күннің
Төрт үлкен дария бар деген
Дарияның атын айтайын
Жайхын-шайхұн мін парап
Нұхыға түгел ал деген
Ай менен күнді жараттың
Рәушен жарық шамменен
Ыбырайым,Кенған екі ауыл
Алжасып дінге таласқан
Кенғанның бір әулеті
Іше берген арақ шараптан
Ыбырайымның әулеті
Келемесін қайырып
Ақап таудың етегі
Арапа бізге болсын деп
Алты тақты араптан
әжі барып дәм татты
әжі білімді бұлатқан
Он сегіз мың ғаламды
Сонда Сүлейменге сұратқан
Мұсылман кәпір бірігіп
Араласып жүргенде
Құлшылық үшін құдайға
Мұхамбетке үмбет болғанда
Бір дін құрсаулық қорықпыз
Атамыз Әнес сахаба
Мұсылманның баласы
Бір жүз жиырма бес таңбалы
Осы отырған көпшілік
Сол Әнестің аймағы
Араптар асып кетіпті
Мекке- Мәдине болады деп
Асанқайғы, Қазтұған
Алты жұрт кеткен бұл жерден
Әнестен туған Жабалды
Түбі атамыз Майхы би
Жайлыхан мен Сейліхан
Сейліханның баласы болғанда
Сегіз арыс бұл түркмен
Ақалтеке, Ерсары
Әйләдір, Жәуміт дегізген
әуелі туып егізден
Түмен деген кісіні сонда
Кіндік ата дегізген
Ат мініп барып асынған
Айләдір деген батырға
Шәудір деген бір ауыл
Қазақ қалпақ туыс секілді
Жақын екен арасы
Қазақ қалпақ екі ауыл
Әләу батырдың баласы
Қалпақ екен ағасы
Қалпақтың келіп алған жер
Әму дарияның сағасы
Төменгі жер Ер Сұлтан
Мұның келіп қалған жері
әр шахардың қаласы
Қоңырат, Шымбай екі шал
Бұл қалпақтың салған қаласы
Ағарыс пен Жанарыс
Кіші атам Бекарыс
Үш ананың баласы
Қарабайрлы менен Ғания
Сауран, Сырменен
Көшпелі болып сахара
Қырға шығып кетіпті
Кіші жүздің баласы
Жалайыр мен Даулат
Ұлы жүздің баласы
Арғын мен Қыпшақ
Қоңырат Найман төрт ауыл
Ортаны мекен етіпті
Қатықсыз қалған қалмақ жерінен
Білімді би төре мен
Тап сол жерден айырылып
Адай,Әлім байұлы
Тама- Табын жеті ру
Төмен қарай бұрылып
Тарғабайдың тауынан
Қатықсыз қалмақ жауынан
Бері шығып кетіпті
Саураннан келген ел екен
Мекен еткен жер екен
Сонда екі арасын бітірген
Хайбазы деген хан екен
Кіші жүздің ішінде
Мейізді шалдар да бар екен
Ең кейіні- бергі алшыннан
Нәдір қожадан туған жеті ауыл
Тама -Табын Кердері
Рамазан,Тілеулі,Жағалбайлы
Міне осыменен аршылған
Тастамай айтсам артынан
Құлақтай үні сарқылған
Шыға аламын ба бүгін шаршыңнан
Қара Кесек Әлім,Шүмекей
Майлыбай Әлім ағасы- ай
Алты аталы Әлімнің
Би Шолпан дейді анасы-ай
Жоғарыдан келген
Жосаба менен Қосаба
Әлім менен Шүмекей алады
Арғын Самал екі су
Тама -Табын алады
Жағалбайлы Кердері
Жайыққа таман барады
Қарақу мен Қаракөл
Есентемір, ел Беріш
Ысқақ, Шеркеш Байұлы
Кең қонысты жарады
Ұраны Мақай қара таз
Жас табан шар келдібай
Бұның қоныс еткен жер
Атыраудың сағасы
Жәнібек хан салған екен қаласын
Кіші жүздің баласы
Мекенсіз болып пырағы
Сонда Адайдың баласы
Жетпіс үй екен шамасы
Қонысына өкпелеп
Қырға қарай салады
Егізім Адай көшпе деп
Ала Сақал Алаша
Байұлының баласы
Сонда артынан қуып барады
Тыңдамады айтқанды
Оқ дәрісін текшелеп
Бір шығармын шетінен деп
Есболай,Шотан,ер Есек
Қырға қарай салады
Маңғыстауда үш түбек
Бұл Ноғайлардың жері екен
Қонып алып Адайлар
Құдықтың көзін ашады
Манағы келген жетпіс үй
Төрт мың үй болып жасады
Төрт Төрткілдің басында
Мекен етіп ел болып
Алпыс жыл қадам басады

Сүгір Бегендікұлы